بررسی جایگاه سیاست یکپارچه سازی فرهنگی در تمرکزگرایی دولت رضا شاه

Authors

مهدی صلاح

عضوهیات علمی گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان معصومه یاراحمدی

دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه پیام نور

abstract

وقوع کودتای 1299ه. ش و پس از آن به حکومت رسیدن رضاخان مرحله نوینی را در تکاپوی تاریخی جامعه ایران رقم زد. دولت وی برای رسیدن به ثبات سیاسی، اصل تمرکز را در همه ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی، سرلوحه برنامه های خود قرار داد. به لحاظ فرهنگی دولت رضاشاه در صدد بود با اعمال سیاست یکپارچه سازی فرهنگی، تمرکزگرایی قدرت را محقق سازد؛ چرا که دیگر سیاست های دولت رضاشاه همچون ایجاد ارتشی واحد، اسکان عشایر، عرفی کردن قوانین و مواردی از این قبیل نمی تواست موجب دوام و بقای تمرکز قدرت وی شوند. تنوع قومی و فرهنگی جامعه ایران به همراه تنوع اقلیمی، خود مانع عمده ای بر سر این راه بود؛ بنابراین، دولت رضاشاه تلاش داشت با از بین بردن اختلافات فرهنگی جامعه ایران و تبدیل آن به جامعه ای با زبان و فرهنگ و آداب و رسوم مشترک به زعم خویش ملتی با زبان و فرهنگ و آداب و رسوم و معتقدات و آرمان های مشترک به وجود آورد و سیاست تمرکزگرایی را نهادینه سازد. در همین راستا دولت از طریق گسترش و ایجاد مدارس آموزشی نوین و سازمان هایی نظیر سازمان پرورش افکار در صدد برآمد این آرمان را در راستای  تحقق اصل تمرکزگرایی پیگیری نماید. این که دولت رضاشاه تا چه اندازه موفق شد این هدف را تحقق بخشد خود موضوعی است جداگانه، اما این که اعمال سیاست یکپارچه­سازی فرهنگی رضاشاه با در نظر گرفتن تنوع اقلیمی و فرهنگی و زبانی جامعه ایران چه جایگاهی در تمرکزگرایی دولت رضاشاه داشت؟ مسئله ای است که این مقاله در صدد تبیین و تحلیل آن است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی جایگاه سیاست یکپارچه‌سازی فرهنگی در تمرکزگرایی دولت رضا‌شاه

وقوع کودتای 1299ه. ش و پس از آن به حکومت رسیدن رضاخان مرحله نوینی را در تکاپوی تاریخی جامعة ایران رقم زد. دولت وی برای رسیدن به ثبات سیاسی، اصل تمرکز را در همة ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی، سرلوحة برنامه‌های خود قرار داد. به لحاظ فرهنگی دولت رضاشاه در صدد بود با اعمال سیاست یکپارچه‌سازی فرهنگی، تمرکزگرایی قدرت را محقق سازد؛ چرا که دیگر سیاست های دولت رضاشاه همچون ایجاد ارتشی واحد، اسکا...

full text

بررسی تأثیر سیاست یکپارچه سازی فرهنگی حکومت رضاشاه در تمرکزگرایی

یکی از گسترده ترین و پیچیده ترین مفاهیم جامع? بشری «فرهنگ» می باشد. هر جامعه ای بر اساس فرهنگ هویت می یابد و از جوامع و گروههای دیگر متمایز می شود. بنابراین سیاستگذاری در امور فرهنگی یکی از وظایف خطیر دولت هاست،که قصور در انجام آن، عواقب وخیمی به دنبال خواهد داشت. در ایران، به طور مشخص، در دور? رضاشاه بودکه توجه به امور فرهنگی به سبک مدرن در دستورکار حکومت قرار گرفت. ناکامی مشروطه خواهان در ...

15 صفحه اول

مسائل فرهنگی زنان در دوره رضا شاه پهلوی (فعالیت های فرهنگی صدیقه دولت آبادی)

نگاهی کلی و تاریخی به روند مشارکت زنان در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ما را با این واقعیت رو به رو می کند که مسأله حضور زنان در این عرصه ها چندان سابقه ندارد و مربوط به تاریخ معاصر کشورمان می شود. زن به دلیل زن بودنش همواره مورد ظلم قرار گرفته است، این ظلم به شکل های گوناگون مانند : جلوگیری از حضور وی در اجتماع و عدم فعالیت اجتماعی، ازدواج اجباری، حجاب داشتن به گونه ای که چشم نامحرم ...

15 صفحه اول

هویت سازی ملی در عصر رضا شاه: روشها و ابزارها

یکی از اقدامات روزگار پهلوی اول به عنوان دولت مطلقه مدرن، هویت سازی ملی بود. رضا شاه هویت اجتماعی مدرن را به گونه‌ای مدیریت نمود که با سایر اولویتهای وی از جمله دولت سازی و موقعیت وی در تعارض قرار نگیرد. این طرح متجددانه به واسطه مجموعه‌ای از ابزارها و روشها پیاده شده است. ازجمله این ابزارها می توان به تمرکزگرایی از طریق سرکوب نیروهای خودمختار( ایلات و عشایر و ولایات استقلال طلب)، تغییر نام کشو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های تاریخی اسلام و ایران

جلد ۹، شماره ۱۷، صفحات ۱۰۷-۱۳۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023